Een vijzel is een al eeuwenoud keukengereedschap dat nog steeds veel gebruikt wordt in moderne keukens. Het is een holle, kegelvormige stamper met een bijpassende kom, die meestal van steen, porselein of keramiek is gemaakt. De vijzel kan worden gebruikt voor verschillende doeleinden, zoals het malen van kruiden en specerijen, het maken van pesto, het pletten van knoflook en het maken van guacamole.Hoewel moderne keukens veel geavanceerde apparatuur hebben, blijft de vijzel en mortier een essentieel hulpmiddel in de keuken, omdat het handmatige proces van stampen en malen de smaak en textuur van voedsel op een unieke manier kan verbeteren.
Wat is de beste vijzel?
De beste vijzel kies je uit naar je eigen wensen en behoeften. Vijzels worden vaak gemaakt van materialen zoals graniet, marmer, keramiek en hout. Granieten vijzels zijn bijvoorbeeld zeer duurzaam en sterk genoeg om harde specerijen en kruiden te malen, terwijl vijzels van marmer beter geschikt zijn voor het malen van zachtere ingrediënten zoals knoflook en ui. Keramische vijzels zijn lichtgewicht en gemakkelijk schoon te maken, terwijl houten vijzels een natuurlijke uitstraling hebben en goed passen bij traditionele keukens. Het materiaal van de vijzel met stamper heeft invloed op de textuur en smaak van de ingrediënten. Zo kan een granieten vijzel bijvoorbeeld de smaak van de ingrediënten absorberen, terwijl een keramische vijzel de smaak behoudt. Bovendien kan de textuur van de ingrediënten afhankelijk zijn van het materiaal van de vijzel. Zo kan een vijzel van graniet een grovere textuur creëren dan een vijzel van marmer.
Wat kan je doen met een vijzel?
Met een vijzel kun je veel verschillende kanten op. Dat is juist zo ideaal aan dit keukenhulpje. Met een vijzel en stamper kun je diverse ingrediënten malen, pletten en mengen tot een fijne pasta of poeder. Hierdoor kun je verschillende gerechten bereiden en een diepere smaak creëren. Er staan ook talloze vijzel recepten op het internet, maar hier een aantal dingen die je met een vijzel kunt doen zijn:
- Kruiden en specerijen malen: je kunt verse of gedroogde kruiden en specerijen malen om de smaken vrij te maken en ze te gebruiken in gerechten zoals curry’s, stoofschotels, soepen en sauzen.
- Knoflook en gember fijnstampen: knoflook en gember kunnen worden fijngestampt in een vijzel om ze te gebruiken in marinades, dressings en stoofschotels.
- Pesto maken: met een vijzel kun je ingrediënten zoals basilicum, pijnboompitten, knoflook en parmezaanse kaas fijnstampen om pesto te maken.
- Guacamole maken: avocadopulp kan worden fijngestampt in een vijzel met ingrediënten zoals tomaten, ui, jalapeno, limoensap en koriander om de guacamole te maken.
Hoe maak je een vijzel schoon?
Een vijzel schoonmaken is niet moeilijk, maar het vergt wel wat aandacht en zorgvuldigheid om ervoor te zorgen dat de vijzel niet beschadigt. Hieronder volgt een stappenplan om je vijzel op de juiste manier schoon te maken:
- Verwijder eerst grove resten uit de vijzel met een borstel of keukenpapier.
- Spoel de vijzel af onder warm stromend water om de overige resten te verwijderen.
- Gebruik geen afwasmiddel, omdat dit de poreuze structuur van de vijzel kan aantasten en de smaak van kruiden en specerijen kan absorberen.
- Voeg een kleine hoeveelheid baking soda toe aan de vijzel, samen met wat water. Wrijf de binnenkant van de vijzel in met een spons of borstel totdat alle resten zijn verwijderd.Gebruik geen schuurmiddelen om de vijzel schoon te maken, omdat deze de vijzel kunnen beschadigen.
- Spoel de vijzel opnieuw af onder warm stromend water om alle baking soda en resten te verwijderen.Laat de vijzel nooit weken in water, omdat dit de poreuze structuur kan aantasten.
- Als er nog resten achterblijven in de vijzel, kun je deze proberen te verwijderen met grof zout en een beetje water. Wrijf dit mengsel in de vijzel en spoel deze vervolgens af onder warm stromend water. Droog de vijzel goed af met een schone handdoek en laat deze vervolgens nog enkele uren drogen voordat je deze opbergt.
